Tại Sao Làm Công Nghiệp Bằng Hình Ảnh TRẺ EM???

Tôi không nhớ mình đã rùng mình bao nhiêu lần khi xem đoạn trailer của Under15. Có điều gì đó lạnh sống lưng, không phải chỉ vì ánh mắt u tối của các thí sinh nhỏ tuổi dưới ánh đèn sân khấu, mà bởi sự thật là: điều này không hề nên được bình thường như thế!

Khi đạo diễn chương trình thẳng thắn tuyên bố muốn tạo ra một "BLACKPINK mini", tôi không cảm thấy tức giận nhiều bằng cảm giác... bất lực. Nó giống như một mảnh ghép cuối cùng khớp vào một bức tranh mà tôi đã thấy rõ từ lâu bức tranh của một ngành công nghiệp đã quá quen với việc bán tuổi thơ được gói trong ánh đèn sân khấu và đôi môi đỏ mọng.

Tôi đã nghĩ mình đã quen với những thứ kỳ lạ trong ngành công nghiệp K-pop những màn trình diễn hào nhoáng, những concept lặp lại, những ca khúc được sản xuất như công thức. Nhưng rồi tôi xem trailer của Under15. Và tôi rùng mình.

Một chương trình thử giọng với mục tiêu công khai là "tạo ra một BLACKPINK dưới tuổi" — không phải là một cú sốc bất ngờ, mà là cú tát thẳng vào thực tại mà nhiều người trong chúng ta đã chọn lờ đi. Những hình ảnh các bé gái trang điểm đậm, mặc đồ diễn gợi cảm, tạo dáng trước ống kính… không chỉ gây khó chịu mà còn gợi lên sự đáng lo ngại sâu sắc. Còn nhớ đạo diễn chương trình Seo Hye-jin đã nói thẳng: “Tôi có thể bị chỉ trích vì điều này, nhưng mục tiêu của chúng tôi là tạo ra một BLACKPINK dưới tuổi.” Câu nói ấy không chỉ phản ánh tầm nhìn sản xuất, mà còn là biểu hiện trần trụi của tư duy khai thác trẻ em trong ngành giải trí.

Phản ứng dữ dội từ công chúng là điều dễ hiểu video giới thiệu trên YouTube buộc phải tắt bình luận. Nhưng có lẽ điều đáng buồn hơn cả là: tại sao đến bây giờ chúng ta mới phản ứng?

“Bởi thực chất, K-pop đã âm thầm đi trên con đường này từ lâu.”

Từ những bộ đồng phục học sinh, váy xếp ly, tóc tết hai bên, kẹo mút, đến những concept “tiệc ngủ” đầy ám chỉ tất cả đều tạo nên hình ảnh “ngây thơ nhưng có thể khai thác”, một sự trẻ hóa mang tính chiến lược. Trong bài luận "Crafted for the Male Gaze", tác giả Liz Jonas đã chỉ rõ: “Sự ngây thơ và tình dục là những yếu tố bán chạy nhất” và trong K-pop, đặc biệt là các nhóm nữ, sự trẻ hóa không tách rời khỏi sự tình dục hóa. Trang phục diễn, vũ đạo, lời bài hát tất cả đều được thiết kế để phục vụ một thứ gọi là "giả tưởng thần tượng", thứ nuôi dưỡng sự tiêu dùng nhưng đồng thời bóp nghẹt chính những người nghệ sĩ.

Tôi lớn lên cùng K-pop. Tôi đã từng yêu những ca khúc ngọt ngào, những vũ đạo hoàn hảo, và thậm chí cả những khái niệm đáng yêu như đồng phục học sinh hay tóc bím. Nhưng dần dần, tôi nhận ra một điều: tuổi thơ trong K-pop không đơn thuần là một hình ảnh nó là một sản phẩm.

Và rồi khi Under15 xuất hiện, chúng ta giật mình nhưng giật mình vì bị vỗ thẳng vào mặt một sự thật trần trụi mà chúng ta đã lờ đi quá lâu. Tôi thấy đáng buồn không chỉ vì chương trình này tồn tại, mà vì nó là hệ quả hợp lý của những gì đã được xây dựng từ trước. Nó không phải là sự trượt dốc nó là con đường mà ngành công nghiệp đã chọn, và đi đến tận cùng.

Nếu bạn cần ví dụ cụ thể, không cần tìm đâu xa ngoài nhóm NewJeans và ca khúc “Cookie” một ca khúc được trình diễn bởi những cô gái từ 14 đến 18 tuổi. Những lời như: “Làm một chiếc bánh quy nhỏ / Hãy đến và xem / Chỉ ở nhà tôi, đến chơi / Tôi sẽ nướng nó cho bạn hàng ngày” - nghe có vẻ vô hại? Nhưng không ai đủ ngây thơ để không nhận ra tầng nghĩa ngầm được che đậy mỏng manh. Dù công ty chủ quản cố gắng bảo vệ nhóm bằng lời giải thích “không có ý đồ”, phần lớn khán giả đều hiểu: đây là một màn trình diễn của sự gợi cảm được ngụy trang trong sự dễ thương.

Chúng ta không thể nói về Under15 mà không nói đến văn hóa trẻ hóa trong K-pop nơi sự ngây thơ và gợi cảm cùng lúc được đưa lên sàn diễn. Những bộ trang phục bó sát trên cơ thể trẻ vị thành niên, những lời ca như "em sẽ làm bánh quy cho anh mỗi ngày", những điệu nhảy được thiết kế để khơi gợi sự tò mò... Đó không phải là vô tình. Đó là chủ đích. Đó là mô hình kinh doanh.

Một phần khiến tôi hoang mang hơn cả là cách xã hội xử lý vấn đề này. Phản ứng mạnh mẽ trên mạng xã hội khiến tôi có hy vọng ít ra cũng có một làn sóng tỉnh thức. Nhưng đồng thời, tôi tự hỏi: bao nhiêu người trong chúng ta thực sự sẵn sàng thay đổi thói quen tiêu thụ của mình? Bao nhiêu người sẵn lòng nói không với các nhóm nhạc bị trẻ hóa và tình dục hóa trắng trợn, thay vì chỉ tẩy chay một chương trình cụ thể?

Tôi không nói K-pop nên mất đi sự dễ thương, sự tươi mới, hay những nghệ sĩ trẻ. Nhưng ranh giới giữa sáng tạo và khai thác, giữa cảm hứng và bóc lột nó đã bị xóa nhòa quá lâu rồi.

Với Under15, tôi không còn thấy đây là một vụ việc gây sốc nữa. Tôi thấy nó như một bản kiểm điểm không chính thức của toàn bộ ngành công nghiệp và cả của chính khán giả. Chúng ta đã im lặng, hoặc thậm chí cổ vũ, quá lâu. Và giờ thì sao? Chúng ta sẽ tiếp tục bước tiếp, như thể chưa từng có gì xảy ra?

Hay sẽ là lúc chúng ta đặt câu hỏi: K-pop đang nuôi dưỡng tài năng, hay chỉ đang dựng sân khấu cho những ảo tưởng đáng sợ? 😢