Thảm họa Sampoong 1995: Khi lòng tham và sự tắc trách giết chết hơn 500 sinh mạng

Vào một chiều đầu hạ oi ả của tháng 6 năm 1995, khu phố Seocho sang trọng của Gangnam đột nhiên rung chuyển bởi một tiếng nổ kinh hoàng. Trong tích tắc, một nửa tòa nhà màu hồng từng là niềm tự hào của khu thương mại Sampoong đã biến mất, để lại đống đổ nát, bụi mù và hàng trăm sinh mạng bị chôn vùi. 

Tòa nhà của những vết nứt 

Sampoong Department Store được khánh thành năm 1989, với hai khối nhà năm tầng nối liền, bốn tầng hầm, tổng diện tích sử dụng hơn 73.000m2. Tuy nhiên, chính từ khối phía Nam, tầng năm nơi đặt các nhà hàng, những vết nứt đầu tiên đã xuất hiện. 

Một nhân viên còn từng đùa rằng: "Nếu đẩy mạnh chút nữa chắc tòa nhà sẽ đổ mất". Lời nói ấy, hóa ra là một điềm báo tang thương. 

Nguyên nhân sập nhà sau này được xác định là do thiết kế lỗi, thi công kém và việc di chuyển ba tháp làm lạnh nặng đến 87 tấn bằng cách kéo lê trên mái nhà – gây hư hại nghiêm trọng. Dù các vết nứt xuất hiện từ tháng 4, ban lãnh đạo Sampoong vẫn không cho ngừng hoạt động. Vì lợi nhuận, họ chấp nhận rủi ro với sinh mạng hàng trăm người. 

Ngày 29 tháng 6: Ngày định mệnh 

Buổi sáng hôm đó, nhân viên phát hiện các vết nứt mở rộng, trần nhà lún dần. Tuy nhiên, chỉ tầng năm được đóng cửa còn khách mua sắm vẫn tiếp tục ra vào. Đến 17h50, chuông báo động vang lên. 

Hai phút sau, cả tầng năm và mái nhà phía Nam sụp đổ, kéo theo toàn bộ phần thân dưới. 502 người chết, 937 người bị thương. Hơn 60% nạn nhân là nhân viên. Nhiều người trong số họ là phụ nữ đi mua thức ăn cho bữa tối.

 Giải cứu và đau thương 

Khói, lửa và đống đổ nát khiến công tác cứu hộ gặp vô vàn khó khăn. Lính cứu hỏa buộc phải phun nước để dập lửa, nhưng chính dòng nước ấy lại khiến nhiều người mắc kẹt bị đuối nước. 

Có người được cứu sống nhờ hơi ẩm ấy – như Park Seung-hyun, nhân viên 19 tuổi, người sống sót cuối cùng sau 17 ngày. Sampoong trở thành bước ngoặt trong ngành y tế thảm họa Hàn Quốc. 

Khi đó, chưa có quy trình phân loại nạn nhân hay hỗ trợ tinh thần khẩn cấp. Từ đó, hệ thống ứng cứu và y học khẩn cấp của quốc gia được cải cách mạnh mẽ. 

Những bản án và sự thật cay đắng 

Chủ tịch tập đoàn, ông Lee Joon, nhận án 7 năm 6 tháng tù giam vì tội ngộ sát. 

Con trai ông, Lee Han-sang và nhiều quan chức từng nhận hối lộ trong quá trình cấp phép xây dựng, cũng bị truy tố. 

Các thanh dầm không đạt chuẩn, cột chống yếu ớt mọi thứ đều chỉ ra một sự sụp đổ được báo trước. Hồi tưởng và sự im lặng hóa vàng 28 năm sau, nơi từng là hiện trường thảm họa giờ đã trở thành một tổ hợp cao cấp bậc nhất Seoul, nơi ở cũ của Tổng thống Yoon Suk Yeol. 

Kế hoạch xây đài tưởng niệm bị phản đối vì "vị trí này quá đắt để tưởng niệm quá khứ". Người ta chọn im lặng thay vì ghi nhớ. Chỉ có tại Công viên Yangjae, các gia đình nạn nhân vẫn lặng lẽ lau tên người thân khắc trên bia tưởng niệm mỗi dịp 29/6. 

“Thời gian trôi qua, nhưng nỗi đau không hề phai nhạt” một thân nhân chia sẻ. 

Sampoong cũng trở thành cảm hứng cho nghệ thuật: từ ca khúc "The World We Made" của nhóm N.EX.T đến hàng loạt tiểu thuyết, phim ảnh khắc họa sự bất lực trước một bi kịch có thể tránh được. 

Sampoong: Vết rạn trong ký ức đô thị - Hơn cả một thảm họa, Sampoong là lời cảnh tỉnh về tốc độ phát triển thiếu kiểm soát, sự thờ ơ trước an toàn con người và cách mà xã hội đôi khi chọn lãng quên thay vì đối diện. Nó là vết nứt trong ký ức thành phố âm thầm, sâu hoắm và chưa bao giờ lành hẳn.