K-pop Không Cần Người Hàn Nữa? Khi “K” Chỉ Còn Là Công Thức, Không Phải Quốc Tịch

Ngày 17/5, nhóm nhạc nữ Catseye của HYBE gồm toàn thành viên người Mỹ chính thức lọt vào Billboard Hot100 với ca khúc Gnarly, đánh dấu cột mốc chưa từng có: một nhóm nhạc không có thành viên Hàn Quốc nhưng vẫn được gọi là K-pop, và được công nhận là một phần của làn sóng Hallyu toàn cầu. 

Tại sao một nhóm nhạc không nói tiếng Hàn, không mang quốc tịch Hàn, thậm chí không hoạt động ở Hàn Quốc, lại được xếp vào hệ sinh thái K-pop? 

Câu trả lời nằm ở thứ không đổi: công thức K-pop. 

K-pop đang lột xác, từ âm nhạc dân tộc sang mô hình toàn cầu 

Sự kiện Cats Eye không đơn lẻ. Đó là dấu hiệu cho thấy K-pop đang bước vào giai đoạn hậu-Hàn Quốc, nơi quốc tịch nghệ sĩ trở thành thứ yếu, và hệ thống sản xuất huấn luyện trình diễn mới là thứ tạo nên bản sắc "K". 

Nhóm Cats Eye là sản phẩm “nội địa hóa ngược”: thay vì đưa nghệ sĩ nước ngoài sang Hàn để đào tạo, các công ty Hàn đang xuất khẩu toàn bộ mô hình K-pop ra nước ngoài, đào tạo nghệ sĩ theo tiêu chuẩn Hàn ngay tại bản địa, và đưa sản phẩm trở lại thị trường toàn cầu với nhãn "K-pop". 

Ai được hát không còn quan trọng. Quan trọng là họ được huấn luyện theo cách nào 

Không có người Hàn không còn là rào cản. Cats Eye, hay trước đó là XG nhóm toàn thành viên Nhật đã chứng minh rằng bản sắc K-pop không còn nằm ở quốc tịch, mà ở cách làm. 

Sự huấn luyện khắc nghiệt, chuẩn hóa từng biểu cảm sân khấu, từng giai điệu “sạch sẽ” theo hệ tiêu chuẩn Hàn Quốc, cùng chiến lược marketing toàn cầu tất cả tạo nên điều mà giới học thuật gọi là: "K-pop như một mô hình văn hóa, không còn là một sản phẩm quốc gia." 

K-pop mở rộng hay K-pop đang tan chảy vào thế giới? 

Với việc ngày càng nhiều nhóm như Cats Eye, XG, hoặc NiziU (Nhật Bản) đạt được thành công mà không cần phải “là người Hàn”, câu hỏi đặt ra là: liệu K-pop đang mở rộng tầm ảnh hưởng, hay đang tự làm loãng chính mình? 

Một bộ phận người hâm mộ bày tỏ lo ngại về “cái chết dần” của bản sắc Hàn Quốc trong K-pop, nhất là khi tiếng Hàn, yếu tố từng là “chất liệu không thể thiếu”, ngày càng bị thay thế bởi tiếng Anh hoặc Nhật. 

Nhưng cũng có quan điểm ngược lại: rằng chính sự tan chảy đó mới cho thấy sự trưởng thành của K-pop khi nó không còn là một thể loại, mà là một hệ sinh thái văn hóa. 

"K-pop giờ đây không còn hỏi bạn đến từ đâu. Nó chỉ cần biết bạn có thể được huấn luyện như thế nào, và có phù hợp với định dạng đã thành toàn cầu hay không."