🎥 Mickey 17: Khi giá trị con người bị tái bản như rác thải

Nếu "Ký sinh trùng" (Parasite) của đạo diễn Bong Joon-ho từng phơi bày mặt tối của sự phân tầng giai cấp trong một căn nhà Hàn Quốc hai tầng, thì Mickey 17 – bộ phim mới nhất của ông – lại đưa chủ đề đó lên tận… hành tinh băng giá Niflheim ngoài vũ trụ. Nhưng dù ở Trái đất hay ngoài không gian, con người vẫn là nạn nhân của một hệ thống tư bản lạnh lùng, nơi con người bị định giá bằng năng suất và khả năng phục vụ mục tiêu của kẻ thống trị.

Bộ phim mở đầu bằng một thế giới tương lai năm 2054, nơi Mickey Barnes (Robert Pattinson thủ vai) – một thanh niên chật vật vì nợ nần, bấp bênh giữa sống và tồn tại – chấp nhận ký hợp đồng làm một “expendable” (người có thể hy sinh), một chức danh nghe như đùa nhưng là thật: công việc của anh là chết. Lặp đi lặp lại. Để rồi tái sinh. Rồi tiếp tục chết tiếp.

Trong đội hình của đoàn thám hiểm liên hành tinh đến Niflheim, Mickey là một nhân viên đặc biệt – người bị sử dụng như vật thí nghiệm sống, được “tái in” mỗi khi chết, thông qua công nghệ phục chế bộ nhớ và cơ thể. Anh bị ném vào “cycler” – một lò thiêu nơi cơ thể cũ được xử lý như rác hữu cơ, và trở lại cuộc sống dưới hình hài bản sao mới. Từ góc nhìn nhân tâm học, đây không còn là viễn tưởng khoa học đơn thuần, mà là một hình ảnh cực kỳ sắc lạnh của sự tha hóa giá trị con người, nơi “tái sinh” không phải là biểu tượng tâm linh, mà là quy trình công nghiệp vô cảm.

Điều đáng chú ý là Mickey không được nhìn nhận như một cá nhân có tâm hồn, mà chỉ là một “sản phẩm sử dụng lại được”, một vật thể thay thế trong hệ thống phân công lao động vô nhân đạo. Chỉ duy nhất Nasha – một nữ vệ sĩ trong đoàn – coi mỗi phiên bản Mickey là một con người độc lập, có cảm xúc và nhân cách riêng biệt. Chính ánh nhìn này trở thành điểm tựa tâm lý duy nhất giúp Mickey – vốn là một thanh niên tự ti, u ám và chán ghét chính bản thân mình – bắt đầu có lại khái niệm "giá trị nội tại".

Phim đưa ra một loạt biểu tượng đầy tính triết học: từ công nghệ tái sinh người như sản phẩm tiêu dùng đến hình ảnh “các bản thể bị lặp lại” như phản ánh sự khủng hoảng bản ngã trong thế giới hiện đại. Câu hỏi xuyên suốt là: "Tôi là ai nếu tôi có thể được nhân bản và thay thế bất kỳ lúc nào? Liệu tôi có còn là chính tôi?".

Đạo diễn Bong Joon-ho, như thường lệ, không che giấu sự mỉa mai chính trị của mình. Nhà lãnh đạo đoàn thám hiểm – Kenneth Marshall (Mark Ruffalo) – là một chính trị gia thất bại với phong cách và khẩu hiệu đầy gợi nhắc đến chủ nghĩa dân túy Mỹ. Cùng với vợ Ylfa (Toni Collette), họ cố gắng xây dựng một xã hội di cư “thuần chủng” trên Niflheim – một mô hình đầy màu sắc độc tài, phân biệt, và phi nhân tính.

Sự thay đổi xảy ra khi Mickey thứ 17 vô tình sống sót sau một nhiệm vụ đáng lẽ phải chết, và phiên bản Mickey thứ 18 được tái bản trước thời hạn. Cặp đôi “hai Mickey” trở thành biểu tượng của những cá thể bị hệ thống loại trừ, đồng thời cũng là lực lượng phản kháng duy nhất bên trong chính guồng máy bất công ấy. Họ sát cánh cùng “creepers” – một chủng loài bản địa kỳ dị nhưng thân thiện, bị xem là “thứ cần tiêu diệt” trong kế hoạch định cư loài người. Sự liên minh giữa kẻ bị coi thường và kẻ bị loại bỏ là thông điệp rất rõ ràng: niềm hy vọng thường đến từ những gì bị đẩy ra ngoài lề.

Kết thúc phim mang một giọng điệu hiếm hoi lạc quan trong sự nghiệp của Bong Joon-ho. Cư dân trên Niflheim lựa chọn sống chung hòa bình với loài creeper, và quan trọng hơn, họ tự tay phá hủy công nghệ tái bản con người – một hành động mang tính biểu tượng sâu sắc: từ chối làm nô lệ cho hệ thống phi nhân tính và chọn trở lại làm con người thực thụ.

Chính Mickey – người từng chấp nhận mình là "vô giá trị" – lại là người dứt khoát kết thúc chu kỳ bạo lực của hệ thống bằng chính tay mình. Đó không chỉ là hành động phá hủy một công cụ, mà là sự thức tỉnh nhân tâm – khi một cá nhân tự nhận ra giá trị của bản thân, và khước từ việc bị tái sinh chỉ để tiếp tục bị tổn thương.

Bong từng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn rằng ông muốn cứu lấy Mickey, vì “thế giới đã quá khắc nghiệt với cậu ấy rồi.” Câu nói ấy không chỉ là sự thương cảm của đạo diễn dành cho nhân vật, mà còn là thông điệp dành cho tất cả những ai đang bị nghiền nát trong guồng quay hiện đại: 

"hãy sống như một con người, không phải bản sao của một bản ngã bị lập trình"