Gốm sứ Goryeo "xuất ngoại": Cơ hội vàng cho nghệ thuật Hàn Quốc?

Lần đầu tiên, 11 kiệt tác cổ vật Hàn Quốc, bao gồm cả gốm sứ Goryeo trứ danh, sẽ được trình làng tại Hội chợ Nghệ thuật Hà Lan (TEFAF) 2025, mở ra cánh cửa giao lưu văn hóa và thương mại quốc tế.
 

Hành trình "xuất ngoại" của cổ vật nghìn năm

Lần đầu tiên trong lịch sử, những báu vật nghệ thuật cổ đại Hàn Quốc, gồm gốm sứ Goryeo và đồ sơn mài Joseon với niên đại lên đến 800 năm tuổi, sẽ được giới thiệu tại một hội chợ nghệ thuật danh tiếng quốc tế. Sự kiện này thu hút sự chú ý đặc biệt từ giới nghệ thuật và di sản văn hóa, khi các phòng trưng bày thương mại trong nước mạnh dạn mang tinh hoa nghệ thuật cổ đại Goryeo và Joseon đến TEFAF 2025, diễn ra tại Maastricht, Hà Lan từ ngày 15 đến 20/3 (giờ địa phương).
 

11 tác phẩm nghệ thuật cổ, bao gồm lư hương hình sư tử bằng ngọc bích thời Goryeo, đĩa sơn mài khảm trai thời Joseon, bình sứ trắng, bàn trà đạo, cùng các đồ gốm sứ, đồ nội thất cổ và trang phục truyền thống, sẽ được trưng bày tại gian hàng của hội chợ. Các nhà sưu tập và bảo tàng nghệ thuật phương Tây sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng và tìm hiểu về những di sản văn hóa độc đáo này.

Page Gallery (Giám đốc điều hành Seong Ji-eun) - một phòng trưng bày nghệ thuật đương đại có tiếng tại Seoul, đã hợp tác với Doson Gallery (Giám đốc điều hành Kim Yang-su) để thực hiện triển lãm đặc biệt này. Sau khi nhận được sự chấp thuận từ Cục Quản lý Di sản Văn hóa vào tháng trước, họ đã chính thức được phép mang những cổ vật quý giá này ra nước ngoài.
 

Giao thoa nghệ thuật Đông - Tây

Không gian trưng bày được thiết kế bởi nhà thiết kế nổi tiếng Jeong Gu-ho, hứa hẹn tạo nên sự hòa quyện tinh tế giữa vẻ đẹp cổ kính của di sản văn hóa và sự hiện đại của nghệ thuật đương đại. Bên cạnh các cổ vật, những bức tranh đơn sắc của các nghệ sĩ Park Seo-bo, Park Seok-won và Choi Myeong-yeong cũng sẽ được trưng bày, tạo nên sự đối thoại thú vị giữa quá khứ và hiện tại.

Theo Luật Di sản Văn hóa Cơ bản, các tác phẩm nghệ thuật và thủ công mỹ nghệ có niên đại trên 50 năm được xếp vào loại di sản văn hóa chung. Về nguyên tắc, việc mang chúng ra khỏi lãnh thổ quốc gia bị cấm, trừ một số trường hợp đặc biệt như trao đổi triển lãm hoặc trưng bày tại các bảo tàng và tổ chức công cộng nước ngoài. Tuy nhiên, việc xuất khẩu cũng phải được Cục Di sản Văn hóa xem xét và phê duyệt.
 

Cơ hội và thách thức

Ngay cả khi một bảo tàng, phòng trưng bày nghệ thuật hoặc tổ chức công cộng bày tỏ mong muốn mua một tác phẩm nghệ thuật tại hội chợ, việc bán hoặc chuyển nhượng ngay lập tức là không được phép. Sau khi hội chợ kết thúc, tác phẩm nghệ thuật phải được đưa trở về nước, kèm theo thư bày tỏ ý định mua hàng (hóa đơn) từ người mua tiềm năng và các giấy tờ liên quan. Sau đó, Cục Di sản Văn hóa sẽ tiến hành thẩm định lại và cấp phép bán trước khi tác phẩm được tái xuất.

Gần đây, Cục Di sản Văn hóa đã nhận được đơn đăng ký từ một phòng trưng bày và cử các chuyên gia đến thẩm định và lựa chọn các tác phẩm phù hợp cho triển lãm. Đại diện Page Gallery cho biết:

“Chúng tôi đã trải qua quá trình sàng lọc kỹ lưỡng và được sự chấp thuận từ Cục Di sản Văn hóa trước khi vận chuyển các tác phẩm đến địa điểm tổ chức hội chợ vào cuối tháng trước.”

"Cú hích" cho thị trường cổ vật Hàn Quốc?

Trước đây, chỉ có hai trường hợp ngoại lệ khi tài sản văn hóa chung trong nước được bán cho nước ngoài vào năm 2019 và 2020 khi  Phòng trưng bày Quốc gia Victoria (Úc) đã mua và lưu giữ một tủ sách, một bức tranh hoa sen và một bình mặt trăng từ thời Joseon.

Sự kiện lần này được kỳ vọng sẽ tạo ra "cú hích" cho thị trường cổ vật Hàn Quốc, mở ra cơ hội giao lưu và thương mại quốc tế. Kim Yang-soo, giám đốc Phòng trưng bày Doson, chia sẻ: 

"Do các thủ tục xuất khẩu di sản văn hóa phức tạp và nghiêm ngặt, các phòng trưng bày trong nước gặp nhiều khó khăn trong việc đưa cổ vật ra nước ngoài. Hy vọng rằng, triển lãm tại TEFAF 2025 sẽ là bước đệm để giới thiệu rộng rãi di sản văn hóa Hàn Quốc đến các tổ chức nghệ thuật trên thế giới."