Chaebol – những “ông lớn” thao túng nền kinh tế Hàn Quốc

Ở Hàn Quốc, nhắc đến nền kinh tế là không thể bỏ qua các chaebol – những tập đoàn khổng lồ do các gia đình tài phiệt điều hành. Họ kiểm soát gần như mọi mặt của đời sống người dân, từ công nghệ, xe hơi, bán lẻ đến giải trí. Những cái tên như Samsung, Hyundai, LG, SK hay Lotte không chỉ quen thuộc trên thị trường mà còn có ảnh hưởng sâu sắc đến chính trị và xã hội.

Chaebol lớn đến mức nào?

Nếu gom doanh thu của 64 chaebol lớn nhất Hàn Quốc, con số này chiếm đến hơn 80% GDP của cả nước! Riêng Samsung đã đóng góp gần 20%, còn Hyundai và SK lần lượt chiếm hơn 10%. Thậm chí, phần lớn những gì người dân Hàn Quốc sử dụng hằng ngày – từ điện thoại, xe hơi, bảo hiểm, ngân hàng, siêu thị, phim ảnh – đều có dính dáng đến các tập đoàn này.

Không chỉ mạnh về tài chính, chaebol còn chi phối luôn cả truyền thông. Họ kiểm soát khoảng 20% thị trường quảng cáo báo chí, đảm bảo hình ảnh của mình luôn được phủ sóng một cách có lợi nhất.

Mối quan hệ đặc biệt với chính trị

Chaebol không chỉ là các tập đoàn kinh tế đơn thuần, mà còn có mối quan hệ mật thiết với giới chính trị. Ngay từ thời Tổng thống Park Chung-hee (1961-1979), chính phủ đã hậu thuẫn mạnh mẽ cho các tập đoàn này để thúc đẩy nền kinh tế. Đổi lại, chaebol cũng không ngại chi tiền để có được những ưu đãi đặc biệt.

Dù ngày nay sự gắn kết giữa chính phủ và chaebol đã giảm bớt, nhưng họ vẫn giữ vai trò cực kỳ quan trọng. Mới đây, các lãnh đạo chaebol còn tháp tùng Tổng thống Yoon Suk Yeol trong chuyến thăm Mỹ và châu Âu để vận động đăng cai World Expo. Điều này cho thấy chính phủ vẫn rất cần đến sự hậu thuẫn của các tập đoàn này.

Tầm ảnh hưởng lớn nhưng cũng lắm tai tiếng

Với quyền lực quá lớn, chaebol không ít lần vướng vào các bê bối. Điển hình là vụ án của cựu Tổng thống Park Geun-hye năm 2017, khi bà bị kết án 20 năm tù vì nhận hối lộ từ Samsung, Lotte và SK. Cũng trong vụ này, Lee Jae-yong – phó chủ tịch Samsung – bị kết án vì hối lộ để củng cố quyền lực trong tập đoàn. Thế nhưng, cả bà Park lẫn ông Lee đều được ân xá, khiến nhiều người nghi ngờ rằng chaebol “quá lớn để sụp đổ” hay bị xử lý nghiêm khắc.

Sự thao túng của chaebol khiến nhiều người lo ngại về bất bình đẳng kinh tế và tham nhũng chính trị. Nhiều thế hệ trẻ Hàn Quốc cảm thấy mình bị mắc kẹt, khi cơ hội việc làm gần như bị nắm trọn bởi những tập đoàn này. Mô hình chaebol từng giúp Hàn Quốc phát triển thần tốc, nhưng giờ đây nó cũng đang trở thành một vấn đề nhức nhối mà đất nước này phải tìm cách cân bằng.