Những bà mẹ đơn thân ở Hàn Quốc: Chọn sinh con là chọn bước ra khỏi lề thói xã hội?

Mình khá là sốc khi biết rằng ở Hàn Quốc, việc trở thành mẹ không đồng nghĩa với việc được làm mẹ theo cách trọn vẹn, nhất là đối với các là mẹ đơn thân. Mỗi năm, hàng chục nghìn phụ nữ Hàn sinh con mà không có hôn thú. Theo Bộ Y tế và Phúc lợi, chỉ trong năm 2023 đã có hơn 19.000 trẻ được sinh ra ngoài hôn nhân, nhưng chỉ khoảng 2.000 đứa trẻ trong số đó được mẹ của mình nuôi nấng. Phần còn lại, đi về đâu? Câu trả lời đắng lòng đó chính là hoặc bị đưa vào trại trẻ mồ côi, hoặc không được ghi nhận trong hệ thống như những đứa trẻ không quốc tịch trong chính nơi mình sinh ra. 

Câu chuyện phía sau con số ấy là những định kiến xã hội nặng nề đến ngạt thở, những điều cay đắng đến nỗi có thể khiến một người phụ nữ chọn giấu kín đứa con trong bụng mình đến ngày sinh nở, rồi để lại tại bệnh viện như thể chưa từng hiện diện.

Mình đã phải đặt ra câu hỏi: “Tại sao một đất nước hiện đại lại quay lưng với mẹ đơn thân? ”

Hàn Quốc là một trong những quốc gia có nền kinh tế lớn nhất thế giới, nhưng hệ thống an sinh dành cho các bà mẹ đơn thân lại nghèo nàn một cách đau lòng. Mẹ đơn thân không chỉ không được hỗ trợ, mà còn bị đối xử như người có lỗi. Họ gần như không thể thuê nhà, không thể xin việc, cũng không thể tự tin dắt con đi học mẫu giáo mà không bị hỏi "ba bé đâu?". Thậm chí, có người chia sẻ rằng chỉ cần biết bạn là mẹ đơn thân, người ta sẽ cắt hợp đồng thuê nhà hoặc từ chối nhận hồ sơ xin việc ngay lập tức. Dưới lớp vỏ bọc hiện đại, xã hội Hàn vẫn bám chặt định kiến truyền thống: phụ nữ chỉ có giá trị khi là một phần của gia đình toàn vẹn. 

Một bài báo của The Korea Herald từng viết, Hàn Quốc là một trong số ít quốc gia trong OECD không cho phép mẹ đơn thân đăng ký hộ khẩu cho con nếu không có sự đồng ý của cha. Nghĩa là, một đứa trẻ dù đã ra đời, vẫn có thể không được "thừa nhận" chỉ vì cha nó không ký tên. Tồn tại, nhưng vô hình. Có mặt trên đời, nhưng không được pháp luật ghi nhận.

Mẹ đơn thân trở thành biểu tượng của "sai trái", bị soi mói, phán xét, thậm chí xa lánh và tách rời khỏi xã hội.

Có lẽ bạn từng xem phim Hàn và bắt gặp một nhân vật nữ sống đơn độc, trầm mặc, luôn cúi đầu xin lỗi vì sự tồn tại của mình. Nhiều câu chuyện như thế bắt nguồn từ một quá khứ bị bỏ lại và sự thật là không phải ai cũng đủ mạnh mẽ để giữ lại đứa con của mình khi xã hội bắt họ chọn giữa nuôi con và tiếp tục được sống như một người bình thường. Nhưng cũng có những người phụ nữ chọn đứng lên, như Lee So Young, một bà mẹ đơn thân từng là người vô gia cư, nay trở thành nhà hoạt động đấu tranh cho quyền lợi của các bà mẹ không chồng, từng nói: "Chúng tôi không cần được thương hại. Chúng tôi chỉ cần được đối xử như con người."

Nhưng luôn có tia sáng cuối đường hầm, những năm gần đây, lần đầu tiên một số chính trị gia bắt đầu đưa vấn đề mẹ đơn thân vào thảo luận quốc hội. Một vài trường mẫu giáo bắt đầu nhận trẻ không khai tên cha, một vài bệnh viện bắt đầu áp dụng chính sách sinh nặc danh, giúp phụ nữ sinh con mà không bị ràng buộc pháp lý để giảm tỷ lệ bỏ con sau sinh. 

Tuy chỉ mới “một vài” nhưng mình tin nó tốt hơn gấp hàng trăm lần so với việc “không có gì”, mình cũng tin đó mới chỉ là khởi đầu. Điều quan trọng hơn cả là sự thay đổi trong cách xã hội nhìn nhận. Trở thành mẹ không bao giờ là điều dễ dàng và trở thành mẹ đơn thân tại Hàn Quốc đôi khi còn giống như một hình phạt. Để thay đổi điều đó, không chỉ chính sách cần thay đổi mà còn là sự cảm thông của những người xung quanh, từ chính những người như bạn và mình. 

Bởi không ai đáng phải xin lỗi vì đã yêu thương một đứa trẻ bằng tất cả những gì mình có. Bạn có nghĩ vậy không? Chia sẻ bên dưới cho mình cùng nghe với nhé.