[VÒNG QUANH THẾ GIỚI] Marie Curie – Nhà khoa học tiên phong trong lĩnh vực phóng xạ

Marie Curie (1867–1934) là một trong những nhà khoa học vĩ đại nhất trong lịch sử, người đã mở đường cho ngành nghiên cứu phóng xạ và là biểu tượng của sự kiên trì, đam mê và trí tuệ. Bà không chỉ là người đầu tiên nhận hai giải Nobel ở hai lĩnh vực khoa học khác nhau mà còn là người phụ nữ tiên phong trong lĩnh vực vật lý và hóa học, bất chấp những rào cản về giới tính trong thời đại của mình.

Tuổi thơ và con đường học vấn gian nan

Marie Curie, tên khai sinh là Maria Skłodowska, sinh ngày 7/11/1867 tại Warsaw, Ba Lan, khi đất nước này vẫn còn dưới sự cai trị của Đế quốc Nga. Ngay từ nhỏ, bà đã bộc lộ trí thông minh và niềm đam mê khoa học, nhưng vì là phụ nữ, bà không thể theo học tại các trường đại học chính thức ở Ba Lan. Không từ bỏ ước mơ, Marie tham gia một hệ thống giáo dục bí mật gọi là "Flying University" (Trường đại học bay), nơi đào tạo những sinh viên bị cấm tiếp cận nền giáo dục chính thống.

Năm 1891, bà rời Ba Lan đến Paris, Pháp để theo học tại Đại học Sorbonne. Tại đây, bà đã hoàn thành bằng cử nhân Vật lý và Toán học với thành tích xuất sắc, dù phải sống trong hoàn cảnh nghèo khó và làm việc vất vả để trang trải cuộc sống.

Những khám phá khoa học vĩ đại

Marie gặp Pierre Curie, một nhà vật lý tài năng, và họ kết hôn vào năm 1895. Cặp vợ chồng này đã cùng nhau nghiên cứu về hiện tượng phóng xạ – một thuật ngữ mà Marie chính là người đặt ra.

Vào năm 1898, Marie và Pierre Curie khám phá ra hai nguyên tố phóng xạ mới: polonium (đặt theo tên quê hương Ba Lan của bà) và radium. Công trình của họ đã thay đổi hoàn toàn hiểu biết của con người về vật chất và năng lượng, đặt nền móng cho ngành vật lý hạt nhân sau này.

Nhờ phát hiện này, năm 1903, bà cùng chồng và nhà khoa học Henri Becquerel được trao giải Nobel Vật lý – giúp Marie trở thành người phụ nữ đầu tiên nhận giải Nobel. Sau đó, vào năm 1911, bà tiếp tục nhận Nobel Hóa học vì đã tinh chế và nghiên cứu tính chất của radium. Đây là thành tích chưa từng có tiền lệ đối với một nhà khoa học.

Những đóng góp trong Thế chiến và di sản để lại

Trong Thế chiến thứ Nhất, Marie Curie đã tận dụng những hiểu biết của mình về phóng xạ để phát triển các thiết bị X-quang di động, giúp bác sĩ chẩn đoán và chữa trị cho binh lính bị thương. Những chiếc "xe X-quang Curie" này đã cứu sống vô số người và giúp bà trở thành một trong những người tiên phong trong việc ứng dụng khoa học vào y học.

Bà cũng là người thầy của nhiều thế hệ nữ khoa học gia, bao gồm con gái bà Irène Joliot-Curie, người sau này cũng đoạt giải Nobel Hóa học.

Tuy nhiên, vì tiếp xúc lâu dài với phóng xạ mà không có biện pháp bảo vệ, Marie Curie đã mắc bệnh bạch cầu và qua đời vào năm 1934.

Một tượng đài bất tử trong khoa học

Marie Curie không chỉ là một nhà khoa học lỗi lạc mà còn là một biểu tượng của sự bền bỉ và dũng cảm. Bà đã phá vỡ nhiều rào cản trong khoa học và xã hội, mở ra cơ hội cho nhiều thế hệ phụ nữ theo đuổi đam mê khoa học.

Ngày nay, tên của bà được đặt cho nhiều trung tâm nghiên cứu, học bổng, thậm chí cả nguyên tố số 96 trong bảng tuần hoàn – curium (Cm) – để tôn vinh những đóng góp to lớn của bà.

Marie Curie đã chứng minh rằng không có giới hạn nào cho tri thức, miễn là con người có lòng đam mê và nghị lực theo đuổi ước mơ của mình.