Lần đầu tiên tôi thấy tiếc… vì không học giỏi Hóa hơn

Có một câu hỏi tưởng như bâng quơ ai đó từng hỏi tôi: “Cần học giỏi Hóa đến mức nào để làm nghệ thuật?” Hồi ấy tôi cười, nghĩ bụng: học vẽ thì liên quan gì đến bảng tuần hoàn. Giờ thì tôi không còn cười nữa – không phải vì mất đi sự hài hước, mà vì tôi vừa nhận được một câu trả lời không dễ chịu lắm… từ chính một sai sót trong công việc.

Tính đến giờ, dự án đã kéo dài hơn một năm – và tôi thì chưa biết mùi một ngày nghỉ đúng nghĩa là như thế nào. Cà phê uống thay nước, báo cáo gửi liên tục, và từng bản proposal gửi cho gallery đều như bài thi cuối kỳ – chỉ khác là không có giáo viên chấm điểm, chỉ có hội đồng giám tuyển và thị trường thầm lặng nhìn vào.

Có lúc tôi nghĩ mình đã quên cách “không làm việc” là như thế nào. Nhưng lạ thay, không mệt mỏi. Ngược lại, mỗi sáng thức dậy là một cảm giác rất rõ: mình đang được sống đúng với điều mình lựa chọn.

Tôi có cơ hội làm việc với những con người rất giỏi – họ không chỉ thành công, mà còn rất bình thản. Ở họ, mọi thứ đều có trật tự. Mỗi dòng viết cho gallery, mỗi tác phẩm gửi đi đều được soi chiếu từ nhiều phía – không chỉ từ ý tưởng nghệ thuật, mà còn từ cách vật liệu sẽ tồn tại sau 5 năm, 10 năm. Tôi cũng học cách nhìn tác phẩm của chính mình bằng con mắt xa hơn: Không phải nó đẹp hôm nay, mà nó có thể bền được không? Có thể sống trong ánh sáng, độ ẩm, thời gian... không?

Tôi bắt đầu đọc thêm, nghĩ thêm. Có những đêm tôi ngồi trước tranh, không phải để vẽ, mà để… viết. Viết vì sao mình làm nó. Viết để gallery hiểu được điều mình chưa kịp nói. Viết, để sắp tới – nếu may mắn – nó sẽ được đặt giữa London mà không lạc lõng.

Tự nhiên tôi nghĩ mình đã đủ trải nghiệm. Nhưng hóa ra, có những bài học chỉ đến khi người ta ngỡ mình đã biết đủ.

Khi nhận được tin tác phẩm gặp vấn đề. Tôi chỉ đọc qua vài dòng báo cáo kỹ thuật được gửi về kèm hình ảnh chi tiết và thông tin từ phòng lab. Đó như là cú sốc lớn như thể có ai nhắc tôi rằng: “Cậu quên mất một điều.”

Tôi không giỏi Hóa. Và tôi đã từng nghĩ mình không cần giỏi Hóa.

Nhưng có lẽ, nếu tôi hiểu rõ hơn về phản ứng vật liệu, về cách ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm tác động lên bề mặt tranh… thì tôi đã có thể ngăn điều đó xảy ra từ đầu.

Đó là khoảnh khắc lần đầu tiên thật sự hối hận. Không phải vì sai lầm, mà vì nhận ra một phần kiến thức mình từng cho là "không cần thiết" thực ra lại gắn liền với trách nhiệm nghề nghiệp.

Lỗi không quá lớn. Nhưng cũng không nhỏ.

Và lần đầu tiên – tôi cảm thấy hối hận một cách lặng lẽ.

Không phải vì tôi chưa đủ cố gắng, mà vì tôi đã không học sâu hơn về chất liệu, về hóa học, về những phản ứng nhỏ nhưng âm thầm tạo nên hậu quả. Tôi nhớ lại những tiết Hóa ngày xưa mình bỏ qua, những công thức từng thấy quá xa vời với “nghệ thuật”. Giờ thì nó đang nằm trên mặt tranh của tôi, hiện hữu và nhắc nhở: nghệ thuật, dù bay bổng đến đâu, vẫn phải đứng vững trên kiến thức.

Khi cầm bản báo cáo kỹ thuật từ phòng phục hồi, đọc những dòng ghi chú chi tiết về quá trình xử lý, tôi bỗng thấy đầu mình quay mòng mòng. Không phải vì không hiểu hết, mà vì hiểu ra những gì mình từng không quan tâm giờ lại quan trọng đến thế nào.

Cuộc sống đôi khi đúng là một bài kiểm tra kỳ lạ. Không phải lúc nào bạn cũng biết trước mình sẽ cần gì, nhưng đến lúc cần, thì lại là quá muộn để bắt đầu từ đầu.