8 sai lầm của Bphone – Bài học đắt giá cho mọi startup Việt

 Hôm nay đột nhiên có một đồng nghiệp người Hàn hỏi mình về một sản phẩm của Việt Nam (xin phép không nêu tên vì lý do nhạy cảm). 

 Mình kể sơ tình hình hiện tại: gần như đã rút khỏi hầu hết các thị trường quốc tế từng đặt chân đến, chỉ còn trụ lại ở Việt Nam – mà thực chất, phần lớn doanh số lại đến từ các công ty con trong hệ sinh thái, kiểu “túi trái bỏ qua túi phải”. 

 Sẵn câu chuyện, mình chia sẻ thêm với anh bạn đó về một sản phẩm khác, Bphone từng “long trời lở đất” khi ra mắt, với truyền thông phủ sóng dày đặc và những tuyên bố đầy kiêu hãnh. Không phải để chê bai, mà để nhìn lại một bài học quý: làm sản phẩm mà chỉ dựa vào lòng yêu nước thì sớm muộn cũng sẽ thất bại. Công nghệ không sống bằng tự hào, nó sống bằng giá trị thật, bằng khả năng giải quyết vấn đề thật sự cho người dùng.

 Sẵn tiện viết lại để chia sẻ cho mọi người, vì thật ra mấy cái mình tóm lại dưới đây cũng có thể áp dụng cho chính cái “sản phẩm” mà mình không muốn nói tên. Phân tích và dự đoán của mình đúng hay không thì cứ để thời gian trả lời, vì nội dung này sẽ nằm trên Kim Chi Nha suốt thôi.

8 sai lầm của Bphone – Bài học đắt giá cho mọi startup Việt 

 Bphone từng là cái tên khiến cả thị trường Việt dậy sóng khi ra mắt, nhưng cũng nhanh chóng trở thành ví dụ điển hình cho những cú "ngã sấp mặt" trong khởi nghiệp công nghệ. Dưới đây là 8 sai lầm lớn từ Bphone, không phải để dè bỉu, mà để học hỏi và tránh lặp lại. 

1. Định giá quá cao cho một thương hiệu chưa ai biết đến 

 Ngay từ lần đầu ra mắt vào năm 2015, Bphone đã tự tin chào sân với mức giá hơn 10 triệu đồng, thời điểm đó là ngang hàng iPhone. Một mức giá “trên trời” cho một thương hiệu chưa có chỗ đứng, chưa qua kiểm chứng chất lượng – sai lầm đầu tiên đến từ việc đặt cái tôi cao hơn hiểu biết thị trường. 

2. Tuyên bố quá đà: “Vượt mặt iPhone, cạnh tranh Samsung” 

 Định vị sản phẩm là “tốt nhất thế giới” khi chưa có chứng minh nào về hiệu năng hay trải nghiệm người dùng. Thay vì khiêm tốn từng bước xây dựng lòng tin, Bphone chọn cách tuyên bố lớn, thành công nhỏ, làm gia tăng sự hoài nghi thay vì tạo cảm hứng. 

3. Không lắng nghe khách hàng – Loại bỏ mọi ý kiến trái chiều 

 Từ việc block reviewer, xoá bài chê, cho đến gán cho người chê là “thiếu yêu nước” – Bphone chối bỏ hoàn toàn phản hồi từ cộng đồng, thay vì lắng nghe để cải tiến. Trong kỷ nguyên số, sự kiêu ngạo này là công thức thất bại. 

4. Lợi dụng tinh thần “người Việt dùng hàng Việt” một cách phi lý 

Dù đánh vào lòng tự tôn dân tộc, nhưng chất lượng chưa xứng tầm thì khẩu hiệu cũng trở nên sáo rỗng. Thị phần của Bphone tại Việt Nam từng có lúc chỉ đạt… 1%, chứng minh rằng lòng yêu nước không thể thay thế được chất lượng. 

5. Chiến lược truyền thông thiếu minh bạch 

Có thời điểm Bphone sử dụng ảnh chụp từ mạng rồi nhận là ảnh từ camera điện thoại – một cú đánh mạnh vào uy tín. Trong truyền thông, một lần gian dối sẽ khiến khách hàng quay lưng mãi mãi. 

6. Tạo văn hóa “fan cuồng” thay vì cộng đồng người dùng 

 Thay vì xây dựng một cộng đồng cởi mở góp ý, Bphone lại nuôi dưỡng một nhóm người “cuồng” đến mức chửi bới mọi ai dám chỉ trích. Một hệ sinh thái thiếu phản biện là cái chết từ bên trong. 

7. Đổ lỗi và tránh né thay vì đối diện và cải thiện 

 Khi sản phẩm gặp lỗi, thay vì thừa nhận và xử lý, Bphone chọn cách né tránh và tiếp tục “nổ”. Thị trường công nghệ cần sự thẳng thắn và cầu thị, không phải khẩu hiệu. 

8. Không có lộ trình sản phẩm rõ ràng – chỉ sống bằng truyền thông 

 Bphone ra mắt rải rác, không duy trì được chu kỳ sản phẩm, không có hệ sinh thái đi kèm. Họ chỉ xuất hiện khi có show giới thiệu rồi... mất hút. Trong kinh doanh, không có sản phẩm – không có doanh thu – không có tương lai. 

 Thành công không đến từ khẩu hiệu Bphone thất bại không phải vì họ “là người Việt”, mà vì họ đi sai từ cách tư duy sản phẩm, làm thương hiệu đến chiến lược tiếp cận người dùng. Hy vọng rằng các startup Việt đang nuôi giấc mơ công nghệ sẽ đọc kỹ 8 bài học này – để không trở thành “Bphone thứ hai”. 

 Bạn đang khởi nghiệp hoặc chuẩn bị tung sản phẩm ra thị trường? 

 Hãy luôn nhớ: thị trường không quan tâm bạn là ai, chỉ quan tâm bạn giải quyết được vấn đề gì cho họ, với chất lượng và sự tử tế.