Gia tăng các vụ bạo hành và xâm phạm nhân quyền đối với lao động nhập cư tại Hàn Quốc

Nguyên nhân gốc rễ đến từ chính sách siết chặt việc chuyển nơi làm việc. 

Trong thời gian gần đây, hàng loạt vụ việc liên quan đến xâm hại nhân quyền, bạo lực thể chất và tinh thần đối với lao động nhập cư tại Hàn Quốc đã liên tiếp bị phanh phui, dấy lên làn sóng phẫn nộ trong dư luận. Nạn nhân chủ yếu là những người lao động đến từ các quốc gia châu Á theo diện Visa E-9 (lao động phổ thông), đang làm việc trong các ngành công nghiệp nặng, nông nghiệp và chế biến thực phẩm.

1. Hàng loạt vụ việc nghiêm trọng bị phanh phui

Trong thời gian gần đây, nhiều vụ việc liên quan đến bạo hành, bóc lột và xâm phạm nhân quyền đối với lao động nhập cư tại Hàn Quốc đã liên tiếp bị đưa ra ánh sáng:

• Tại Ansan (tỉnh Gyeonggi): Một lao động người Nepal (28 tuổi) làm việc tại công ty kim loại cho biết anh bị đau tay nghiêm trọng sau 5 tháng lao động nặng, đồng thời bị chửi mắng, đánh đập bằng giày và tạt cà phê nóng vào mặt khi đề xuất chuyển nơi làm việc.
• Tại Yongin (tỉnh Gyeonggi): Một lao động người Việt Nam bị quản lý Hàn Quốc đánh đập đến mức phải điều trị hai tuần. Tuy nhiên, do đã vượt quá số lần được phép chuyển nơi làm việc, anh không thể tự rời khỏi môi trường lao động độc hại.
• Tại Yeongam (tỉnh Jeonnam): Một lao động người Nepal được phát hiện tử vong trong ký túc xá, được cho là đã tự tử sau thời gian dài bị bạo hành và lạm dụng tinh thần bởi chủ sử dụng lao động.
• Tại Naju (tỉnh Jeonnam): Một đoạn video lan truyền cho thấy một lao động người Sri Lanka bị trói vào kiện hàng và nâng lên bằng xe nâng bởi người Hàn Quốc – hành động gây phẫn nộ trên toàn quốc.

2. Nguyên nhân sâu xa: Quy định hạn chế chuyển nơi làm việc

Các vụ việc kể trên không phải là cá biệt. Ông Udaya Rai – Chủ tịch Công đoàn Lao động Nhập cư trực thuộc Liên đoàn Lao động Dân chủ Hàn Quốc – cho rằng những hành vi như vậy cho thấy người lao động nhập cư đang bị đối xử như "dưới cả con người". Theo ông, việc hạn chế quyền chuyển nơi làm việc theo Luật Việc làm người nước ngoài là nguyên nhân trực tiếp khiến người lao động rơi vào vòng luẩn quẩn của lạm dụng, bạo lực và bị đe dọa trục xuất. Ông nhấn mạnh rằng: “Ngay cả khi bị bạo hành, họ vẫn không có quyền rời khỏi nơi làm việc, và chính điều đó khiến các chủ sử dụng lao động lợi dụng làm công cụ ép buộc”.

• Luật Việc làm người nước ngoài hiện hành chỉ cho phép lao động diện visa E-9 được chuyển nơi làm việc tối đa 3 lần trong 3 năm đầu, và 2 lần trong thời gian gia hạn 1 năm 10 tháng.
• Lao động chỉ được chuyển việc trong các trường hợp ngoại lệ hợp pháp. Nếu không tìm được nơi làm mới trong 90 ngày, người lao động có thể bị mất tư cách cư trú và trục xuất.

Hệ thống này khiến người lao động phụ thuộc hoàn toàn vào một chủ sử dụng lao động, dù có bị bạo hành hay bóc lột, họ không có lựa chọn nào khác ngoài im lặng.

Ông Rai cho rằng:

“Bị đe dọa, bị đánh, bị xúc phạm nhưng không thể rời đi – chính sự ràng buộc này đã trở thành công cụ để nhiều chủ lao động lạm dụng”.

3. Điều kiện làm việc khắc nghiệt, không được bảo vệ

Không chỉ bị bạo hành, nhiều lao động nhập cư còn làm việc trong điều kiện thời tiết cực đoan, đặc biệt là trong các doanh nghiệp nhỏ:

• Tháng 7 tại Pohang: Một lao động ngoài 40 tuổi người Nepal chết vì sốc nhiệt khi làm việc cắt cỏ trong thời tiết nắng nóng.
• Tại Gumi (tỉnh Gyeongbuk): Một lao động người Việt Nam khoảng 20 tuổi cũng tử vong do nghi bị sốc nhiệt tại nhà máy.

Theo luật, khi nhiệt độ cảm nhận vượt quá 33 độ C, người lao động phải được nghỉ 20 phút mỗi 2 giờ làm việc. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp nhỏ không tuân thủ, nhất là nơi có đông lao động nhập cư.

4. Hàng trăm nghìn người chịu ảnh hưởng từ hệ thống hiện tại

Theo số liệu từ Cơ quan Thống kê Hàn Quốc: Hiện có hơn 303.000 lao động nước ngoài đang cư trú tại Hàn Quốc theo visa E-9 – lần đầu tiên vượt ngưỡng 300.000 người. Hơn 80% làm việc trong các ngành công nghiệp chế tạo và sản xuất, còn lại là nông nghiệp (14,4%) và xây dựng (3%). Phân bố địa lý tập trung tại tỉnh Gyeonggi (38,9%), khu vực Đông Nam (17,2%), vùng Chungcheong (16,5%) và chỉ 0,6% tại Seoul. Lao động theo visa E-9 đều đến từ các quốc gia châu Á, gồm: Việt Nam (13,5%), Nepal, Philippines, Indonesia, Thái Lan, Campuchia...

5. Kêu gọi cải cách hệ thống và thay đổi nhận thức

Ông Udaya Rai khẳng định, đã hơn 30 năm kể từ khi lao động nhập cư bắt đầu đến Hàn Quốc, nhưng mỗi khi vụ việc xảy ra lại chỉ gây chú ý trong chốc lát, sau đó chìm vào quên lãng. Đã đến lúc cần cải cách luật pháp, hệ thống chính sách và cả tư duy của chính quyền trong việc bảo vệ quyền con người cho lao động nhập cư. Việc gỡ bỏ giới hạn số lần chuyển nơi làm việc là giải pháp cấp thiết để giúp người lao động thoát khỏi môi trường độc hại và có thể chủ động bảo vệ bản thân.

Tình trạng bạo hành, bóc lột và xâm phạm nhân quyền đối với lao động nhập cư tại Hàn Quốc đang là vấn đề nghiêm trọng. Những câu chuyện bị trói, bị tạt cà phê vào mặt, bị đe dọa và tử vong do kiệt sức không còn là những trường hợp cá biệt. Việc tiếp tục duy trì chính sách siết chặt chuyển nơi làm việc khiến người lao động mất đi quyền cơ bản để tự bảo vệ chính mình. Cải cách luật pháp, nâng cao ý thức xã hội và thiết lập cơ chế hỗ trợ hiệu quả là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hiện nay.

• Biên tập: Kimchinha team
  Nguồn: Yonhap News, 천지일보, 공감신문, Lao động nhập cư Hàn Quốc