"Cỗ máy AI Trung Quốc" và lời cảnh tỉnh về nạn ăn cắp dữ liệu ở Hàn Quốc

Khi mỗi dòng chữ bạn gõ ra cũng có thể bị gửi thẳng về máy chủ nước ngoài, câu hỏi không còn là “chúng ta có đang bị theo dõi không?” mà là: “Chúng ta bị theo dõi đến mức nào và ai đang thu lợi từ đó?” 

Hàn Quốc hiện đang đối mặt với một nguy cơ an ninh số nghiêm trọng, sau khi Cơ quan Bảo vệ Thông tin Cá nhân (개인정보위) công bố kết quả điều tra về dịch vụ trí tuệ nhân tạo DeepSeek – một sản phẩm AI đến từ Trung Quốc. Vụ việc không chỉ dừng ở việc rò rỉ thông tin cá nhân, mà còn vạch trần một cơ chế thu thập dữ liệu người dùng tinh vi và có hệ thống, kéo dài suốt thời gian dịch vụ hoạt động tại Hàn. 

Khi lệnh cấm đến quá muộn: Người dùng đã bị theo dõi từ đầu 

DeepSeek bắt đầu cung cấp dịch vụ cho người dùng Hàn Quốc từ tháng 1/2025, và chỉ trong một tháng ngắn ngủi trước khi bị đình chỉ, công ty này đã âm thầm chuyển thông tin cá nhân người dùng về cho 4 công ty tại Trung Quốc và Mỹ mà không hề có sự đồng thuận hoặc thông báo nào rõ ràng. Trong số những dữ liệu bị thu thập, đáng chú ý nhất là nội dung người dùng nhập vào ô lệnh (prompt) – những câu hỏi, thông tin riêng tư, dữ liệu nhạy cảm phục vụ cho quá trình đối thoại với AI. 

Ảnh minh họa bài viết

👉 Toàn bộ dữ liệu này được gửi về cho Beijing Volcano Engine Technology, một công ty con của ByteDance – tập đoàn sở hữu TikTok – làm dấy lên nghi ngờ về việc thông tin của người Hàn Quốc đang nằm trong tay những đơn vị có liên hệ mật thiết với hệ thống dữ liệu nhà nước Trung Quốc. 

Kẽ hở pháp lý và trách nhiệm bị bỏ quên 

Một trong những điểm đáng báo động là việc DeepSeek không cho người dùng quyền từ chối sử dụng dữ liệu đầu vào để huấn luyện AI, trong khi các công ty khác tại Hàn Quốc – như Naver hay Kakao – thường có lựa chọn cho phép người dùng chủ động kiểm soát thông tin cá nhân. Hệ thống điều khoản bảo mật của DeepSeek cũng không đáp ứng được tiêu chuẩn do pháp luật Hàn Quốc đặt ra, thiếu thông tin về quy trình hủy dữ liệu, bảo mật, hay liên hệ chịu trách nhiệm bảo vệ quyền riêng tư. 

Dù DeepSeek đã khắc phục một phần lỗi và ngừng gửi dữ liệu mới từ ngày 10/4, tất cả dữ liệu đã bị chuyển đi trước đó – bao gồm cả nội dung người dùng đã gõ – vẫn đang nằm trong hệ thống của các công ty nước ngoài. Cơ quan chức năng đã yêu cầu phá hủy toàn bộ lượng dữ liệu này, nhưng tính minh bạch và khả năng giám sát việc thực hiện vẫn là một dấu hỏi lớn. 

Một tiền lệ nguy hiểm trong thời đại AI 

Sự việc DeepSeek không phải là trường hợp đơn lẻ. Nó là biểu hiện cho một xu hướng nguy hiểm trong thời đại AI toàn cầu hóa – nơi dữ liệu cá nhân trở thành "tài nguyên chiến lược" bị thu gom không biên giới. Khi các nền tảng AI nước ngoài tràn vào thị trường nội địa, vượt qua mọi hàng rào ngôn ngữ, văn hóa và thậm chí cả luật pháp, người dùng trở thành đối tượng bị khai thác nhiều nhất – không phải để phục vụ, mà để biến họ thành "nguyên liệu thô" cho các hệ thống học máy. 

Ảnh minh họa bài viết

Hàn Quốc, với hạ tầng công nghệ cao và dân số có tỷ lệ sử dụng AI và ứng dụng điện tử hàng đầu châu Á, đang trở thành mỏ vàng dữ liệu cho các công ty quốc tế nếu không có biện pháp phòng vệ nghiêm ngặt. Và vụ việc DeepSeek chỉ là hồi chuông đầu tiên, không phải cuối cùng. 

Cần khẩn cấp tái cấu trúc chính sách dữ liệu quốc gia 

Sự kiện lần này đã đặt ra một loạt yêu cầu cấp bách: từ việc siết chặt các điều kiện hoạt động của dịch vụ AI nước ngoài, đến xây dựng hệ thống cảnh báo và giám sát độc lập cho các nền tảng có khả năng thu thập dữ liệu người dùng. Quan trọng hơn hết, Hàn Quốc cần nhanh chóng định hình một “chủ quyền dữ liệu số” – nơi người dân biết rõ dữ liệu của họ đang đi đâu, được sử dụng như thế nào, và có thể kiểm soát điều đó. 

Trong bối cảnh AI đang trở thành lực đẩy tăng trưởng mới, nền kinh tế dữ liệu sẽ không thể bền vững nếu được xây dựng trên sự đánh đổi quyền riêng tư. Hàn Quốc và mọi quốc gia hiện đại chỉ có thể tiến xa nếu đảm bảo rằng, quyền được kiểm soát thông tin cá nhân là một nguyên tắc chứ không phải một điều khoản bỏ qua.